मित्रांनो आजच्या या पोस्टच्या माध्यमातून मी तुमच्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे घेऊन आलो. म्हणजेच आजचा लेख च्या माध्यमातून आम्ही तुम्हाला Ghatsthapana २०२३ in marathi मराठी भाषेमध्ये . तसेच नवरात्रि २०२३ | नवरात्रोत्सव या पोस्ट ची संपूर्ण माहिती सांगणार आहोत चला तर मग पाहूया .
यावर्षी शारदीय नवरात्र १५ ऑक्टोबर पासून सुरू होऊन २४ ऑक्टोबर म्हणजेच विजयादशमी पर्यंत आहे. या दिवशी दुर्गा देवीच्या नऊ रूपांची पूजा व पूजा केली जाते. या दिवशी सर्व भाविक नऊ दिवस पूर्ण विधीपूर्वक दुर्गा देवीच्या नऊ रूपांची पूजा करतात.
सर्वप्रथम, दुर्गा देवीचे पहिले रूप शैलपुत्रीची पूजा केली जाते. या दिवशी घरोघरी कलश बसवला जातो आणि माँ दुर्गेचे पठण केले जाते. तसेच, मंदिरे आणि पंडालमध्ये जागरण आणि झाकी काढली जातात..
नऊ दिवस दुर्गामातेच्या नऊ रूपांची पूजा केली जाते. वर्षातून चार वेळा नवरात्री येते परंतु दोन नवरात्री गुपीत स्वरूपात साजरे होतात. तर चैत्र आणि शारदिय नवरात्र मोठ्या प्रमाणात साजरे केले जातात. अश्विन महिन्यात येणाऱ्या नवरात्राला शारदीय नवरात्र असे म्हटले जाते. धार्मिक ग्रथांनुसार, दुर्गा पूजनासाठी शारदीय नवरात्र सर्वश्रेष्ठ मानले गेले आहे. शारदीय नवरात्रीचे नऊही दिवस अत्यंत पवित्र आणि शुभ मानले गेले आहेत. नवरात्रात केलेल्या देवी पूजनामुळे शक्ती, ज्ञान, आनंद, सुख, समृद्धी, समाधान, कीर्ती, मान, सन्मान, धन-वैभव प्राप्त होऊ शकते. तसेच भगवती देवीच्या पूजनामुळे कुटुंबात सुख, शांतता नांदते, अशी मान्यता असल्याचे सांगितले जाते.
नवरात्रीच्या प्रत्येक दिवसासाठी एक विशिष्ट रंग सांगितला आहे. नवरात्रीच्या काळात त्या विशिष्ट रंगाचा आपल्या जीवनात समावेश करणे खूप शुभ मानले जाते. नवरात्रीच्या निमित्ताने महिलांनी दररोज विशिष्ट रंगानुसार कपडे घालण्याची प्रचलित प्रथा आहे. ही परंपरा प्रामुख्याने महाराष्ट्रात आणि गुजरात मध्ये खूप लोकप्रिय आहे.
चला तर मग, यावर्षीचे नवरात्रीचे नऊ रंग 2023 कोणते आहेत हे जाणून घेऊ.
15 ऑक्टोबर 2023 रविवार – केशरी
16 ऑक्टोबर 2023 सोमवार – पांढरा
17 ऑक्टोबर 2023 मंगळवार – लाल
18 ऑक्टोबर 2023 बुधवार – निळा
19 ऑक्टोबर 2023 गुरुवार – पिवळा
20 ऑक्टोबर 2023 शुक्रवार – हिरवा
21 ऑक्टोबर 2023 शनिवार – करडा
22 ऑक्टोबर 2023 रविवार – जांभळा
23 ऑक्टोबर 2023 सोमवार – मोरपंखी
कलश स्थापनेसाठी 15 ऑक्टोबर रोजी सकाळी 11:48 ते दुपारी 12:36 पर्यंत शुभ मुहूर्त आहे. यावर्षी कलश स्थापनेचा शुभ मुहूर्त फक्त ४८ मिनिटांचा आहे. शारदीय नवरात्री (नवरात्र) हा महिना हिंदू धर्मासाठी खूप खास आहे हे तुम्हाला माहीत आहेच. या महिन्यात नऊ दिवस माँ दुर्गेच्या नऊ रूपांची पूजा केली जाते आणि या 9 दिवसांमध्ये माँ दुर्गेच्या नऊ रूपांची वेगवेगळ्या प्रकारे पूजा केली जाते. वेगवेगळ्या प्रकारे पूजा करण्याचा नियम आहे
जसे की तुम्हा सर्वांना माहित आहे की पूजा करण्यापूर्वी पूजा साहित्य गोळा करावे जेणेकरुन पूजा करताना तुमचे मन शांत होऊन भगवंताच्या भक्तीमध्ये लीन व्हावे, म्हणून पूजा साहित्य जाणून घेऊया.
पूजा साहित्य : हार, फुले, चंदन, सिंदूर, अगरबत्ती, रक्षा, तुपाची रोळी, कापूर, दिवा, हळद, तांदूळ, मातेची मूर्ती, लाल चुनरी मातीचे भांडे, पाण्याने भरलेला कलश, सुपारी, वेलची, बत्तासा किंवा मिसळ, मेकअपच्या वस्तू, लवंग तेल. अगरबत्ती, मिठाई, कुमकुम इ.
आश्विन महिन्यात येणाऱ्या नवरात्रीला महानरात्र म्हणतात. धर्मग्रंथानुसार असे सांगितले जाते की जेव्हा भगवान राम 14 वर्षांसाठी आई सीता आणि भाऊ लक्ष्मण यांच्यासोबत वनवासात गेले होते. तिथे रावणाने कपटाने माता सीतेचे अपहरण केले. तेव्हा प्रभू रामाने सीतेचे रक्षण करण्यासाठी रावणाशी युद्ध केले आणि त्याचा पराभव केला. तेव्हापासून तो दिवस वाईटावर चांगल्याचा विजय म्हणून साजरा केला जाऊ लागला.
पण यामागे आणखी एक पौराणिक कथा आहे, ती म्हणजे माँ दुर्गाने महिषासुराशी नऊ दिवस युद्ध केले. आणि दहाव्या दिवशी तिचा युद्धात पराभव झाला, म्हणून भक्त नऊ दिवस देवीची पूजा करून तिला प्रसन्न करण्याचा प्रयत्न करतात. असे मानले जाते की नवरात्रीमध्ये दुर्गा मातेची पूजा केल्याने तुमचे सर्व संकट दूर होतील आणि तुम्ही समृद्ध जीवन जगू शकाल.
नवरात्र हा हिंदूंच्या प्रमुख सणांपैकी एक आहे.या दिवशी दुर्गा देवीच्या नऊ रूपांची दररोज पूजा केली जाते. नवरात्र म्हणजे ९ दिवस. नवरात्रीचा उत्सव दरवर्षी शरद ऋतूच्या सुरुवातीला साजरा केला जातो. म्हणूनच याला शारदीय नवरात्री असेही म्हणतात.
प्रत्येक नवरात्रीचे स्वतःचे असे महत्व आहे. यामध्ये नऊ दिवस देवीच्या नऊ रूपांची पूजा केली जाते. नऊ शक्तींच्या बैठकीला नवरात्र म्हणतात. यामध्ये माता भगवतीच्या नऊ रूपांची पूजा केली जाते. यावर्षी शारदीय नवरात्र 15 ऑक्टोबर रोजी ते २४ ऑक्टोबर दुर्गा विसर्जन आणि विजयादशमीपर्यंत चालणार आहे.
नऊ दिवस माँ दुर्गेच्या कोणत्या रूपाची पूजा केली जाते? आणि आई कोणत्या रूपात काय संदेश देते? खालील तक्ता पहा.
क्रमांक नऊ फॉर्मचे नाव कार्य –
1 शैलपुत्री माता : रोग आणि दुःखाचा नाश करते.
2 आई ब्रह्मचारिणी : स्थिरतेचा संदेश देते.
3 आई चंद्रघंटा : ही धैर्य आणि शक्तीची देवी आहे.
4 आई कुष्मांडा : संकल्प करण्याची शक्ती देते.
5 माता स्कंदमाता : मोक्ष प्रदान करते
6 माता कात्यायनी : शक्ती आणि वैभव वाढवते
7 कालरात्री माता : ग्रहाचे बंधन दूर करते.
8 आई महागौरी : सुख आणि समृद्धी देते.
9 आई सिद्धिदात्री : ही सिद्धी देणारी आहे.
माँ दुर्गेच्या सर्व रूपांची नावे आणि मंत्र जाणून घ्या –
1. आई शैलपुत्री
माँ दुर्गेचे पहिले रूप शैलपुत्री आहे. हिमालय पर्वतराजाची कन्या असल्याने तिला शैलपुत्री असे म्हणतात.नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी कलशाची प्रतिष्ठापना करून तिची पूजा केली जाते. त्याचे वाहन बैल आहे.
वंदे वैश्चितलाभय, चंद्राधकृत शेखरम ।
वृषारुधान शुल्धरन, शैलपुत्री यशस्विनीम्।
माँ शैलपुत्रीचा मंत्र
2. माता ब्रह्मा चारिणी
नवरात्रीच्या दुसऱ्या दिवशी भाविक ब्रह्मा चारिणी देवीचे ध्यान आणि आराधना करतात.ब्रह्म चारिणी देवी हे तपश्चर्याचे प्रतीक आहे.मातेचे हे रूप भक्तांना शाश्वत फळ देते.
दधना कर्पद्माभ्यम्, अक्षरमालकमंडलु ।
देवी प्रसीदतु मयी, ब्रह्मचारिणीनुत्तमा ।
माँ ब्रह्म चारिणी मंत्र
3. माँ चंद्रघंटा
माता चंद्रघंटा खऱ्या आणि एकाग्र भक्ताला लवकर फळ देते. आणि ते त्यांच्या दुःखातून ताबडतोब आराम देतात.त्यांची उपासना केल्याने नम्रता विकसित होण्यास मदत होते. हे माँ दुर्गेच्या तिसऱ्या शक्तीचे रूप आहे. असे मानले जाते की ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश या तिन्ही देवतांच्या शक्ती चंद्रघंटा मातेमध्ये वास करतात. त्यांचा मुख्य मंत्र पुढीलप्रमाणे आहे.
पिंडजप्रवरारुधा, चंडकोपस्त्रचर्युता.
प्रसादं तनुते महं, चंद्रघण्टेति विश्रुता ।
माँ ब्रह्म चारिणी मंत्र
4. आई कुष्मांडा
माँ कुष्मांडा सूर्याच्या जगात वास्तव्य करते असे मानले जाते. त्या जगात राहण्याची शक्ती आणि समानता फक्त माँ कुष्मांडा यांच्याकडेच आहे. तिच्या स्वरूपाची तीव्रता आणि क्रांती सूर्यासारखी आहे. माँ दुर्गेचे हे चौथे रूप आहे. यातील मुख्य मंत्र पुढीलप्रमाणे आहेत.
सुरसपूर्णकलश, रुधिरप्लुतमेव च.
दधना हस्तपद्माभ्यम्, कुष्मांडा शुभदस्तु मी ।
माँ कुष्मांडा मंत्र
5. आई स्कंदमाता
पौराणिक मान्यतेनुसार, देवीचे हे रूप इच्छाशक्ती, ज्ञान आणि कृती शक्तीचे संयोजन आहे. वऱ्हामामध्ये उपस्थित असलेली शिवशक्ती जेव्हा त्रिशक्तीला भेटते, तेव्हा स्कंदमातेचा जन्म होतो. हे माँ दुर्गेचे पाचवे रूप आहे. त्यांचा मुख्य मंत्र पुढीलप्रमाणे आहे.
सिंहासनगता नित्यम्, पद्मश्रीतकरद्वय.
देवी, स्कंदमाता यशस्विनी सदैव शुभेच्छा.
माँ स्कंदमाता मंत्र
6.माता कात्यायनी
मां कात्यायनीची उपासना करणारे भक्त धर्म, अर्थ, काम आणि मोक्ष या चारही साधना सहज साध्य करतात. हे माँ दुर्गेचे सहावे रूप आहे. आणि त्यांचा उपासना मंत्र खालीलप्रमाणे आहे.
चंद्रहासोज्ज्वल्कारा, शार्दुलावरवाहन.
कात्यायनी शुभम दद्यात, देवी दानवघटिनी.
मां कात्यायनी मंत्र
7.आई कालरात्री
माँ कालरात्रीचे स्वरूप भयंकर असूनही ती एक शुभ फल देणारी देवी आहे.मां कालरात्री नकारात्मक, तामसिक आणि राक्षसी प्रवृत्तींचा नाश करते आणि भक्तांना राक्षस, पिशाच्च इत्यादीपासून भय प्रदान करते. हे माँ दुर्गेचे सातवे आणि भव्य रूप आहे. त्यांचा मुख्य मंत्र पुढीलप्रमाणे आहे.
एकवेणी जपकर्ण, पूर्ण नग्न खरस्तीत.
लंबोष्ठी कर्णिककर्णी, तैलभ्यक्तशरीरिणी.
वांपडोल्लासल्लोळ, लताकांतकभूषण.
वर्धनमूर्ध्वज कृष्ण, कालरात्रिभयंकारी ।
माँ कालरात्री मंत्र
8. माँ महागौरी
महागौरीला शिव असेही म्हटले जाते. तिच्या एका हातात त्रिशूळ आहे, शक्तीचे प्रतीक आहे, आणि दुसऱ्या हातात डमरू आहे, भगवान शिवाचे प्रतीक आहे. आणि तिसऱ्या हातात मुडा आहे. आणि चौथा हात गृहिणीची शक्ती दर्शवतो. हे माँ दुर्गेचे आठवे रूप आहे. ज्याचे पूजन मंत्र खालीलप्रमाणे आहे.
श्रेवेते वृषे समरुधा, श्रेवेतांबरधारा शुचिः ।
महागौरी शुभम दद्यात, महादेवप्रमोदद.
माँ महागौरी मंत्र
9. आई सिद्धिदात्री
सिद्धिदात्री देवी सर्व भक्तांना महाविद्येतील आठ सिद्धी प्रदान करते. जे आईची खऱ्या मनाने आणि कर्मकांडाने पूजा करतात त्यांना कीर्ती, शक्ती आणि धर्म प्राप्त होतो. हे माँ दुर्गेचे नववे आणि शेवटचे रूप आहे. त्यांचा मुख्य मंत्र पुढीलप्रमाणे आहे.
सिद्धंगधर्वयक्षद्याः, असुरैरामररिपि ।
सेव्यमान सदैव अस्तित्वात आहे, सिद्धिदा सिद्धदायिनी.
माँ सिद्धिदात्री मंत्र
Video Credit : Anvi’s marathi corner Youtube Channel
खालील माहितीसाठी हीच पोस्ट पुन्हा वाचा .
आमच्या आणखी काही पोस्ट :
भारतीय संस्कृती मराठी महिती | Bharatiy Sanskruti In Marathi
Millets Meaning In Marathi | Little Millet In Marathi | Millets म्हणजे काय ?
Marathi Kadambari List With Author। मराठी कादंबरी व लेखक
Ganpati Stotra in Marathi | गणपती स्तोत्र मराठी
Ram Raksha Stotra Benefits In Marathi | रामरक्षा स्तोत्र मराठी अर्थ व फायदे
मित्रांनो या माहिती मध्ये तुमचे काही स्वतःचे विचार किंवा कल्पना असेल किंवा काही सुचवायचे असेल काही बदल हवा असेल किंवा काही चुकी असेल तर ते आम्हाला निदर्शनास आणून द्या. याकरता तुमची कॉमेंट महत्त्वाची आहे तुमचा अभिप्राय आम्हाला नवनवीन विषय लेखनास प्रोत्साहन देतो.
धन्यवाद .