Millets Meaning In Marathi | Little Millet In Marathi | Millets म्हणजे काय ?

 

 

 

 

तर मित्रांनो आजच्या Millets in Marathi | Millets म्हणजे काय ? या पोस्टच्या माध्यमातून मी तुमच्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे घेऊन आलो. म्हणजेच आजचा लेख च्या माध्यमातून आम्ही तुम्हाला Millets  ला मराठी भाषेमध्ये काय म्हणतात? तसेच   Millets चे फायदे ,उपयोग व त्याचे काही  प्रकार सांगणार आहोत चला तर मग पाहूया…

Millets ची ओळख : 

Millets हे इंग्रजीतील संज्ञा आहे जीला मराठीमध्ये मुख्यता भरड धान्य किंवा  तृणधान्य म्हणतात .

संयुक्त राष्ट्राने २०२३ हे ‘मिलेट इयर’ घोषित केले आहे. प्रथमच सर्वच शोधांमध्ये भरड धान्यांचे महत्त्व व पौष्टिकता जाहीर झाली आहे.

तृणधान्य किंवा भरड धान्ये , एकदल धान्ये ही अधिक प्रमाणात कर्बोदके असणारी पिके आहेत. यात प्रामुख्याने बाजरी, नाचणी, ज्वारी, कोदरी या पिकांचा समावेश होतो.
प्रत्येक धान्याचे प्राथमिक रूप हे तृणधान्यच असते.
तृणधान्यांपासून मनुष्याला इतर दुसऱ्या कोणत्याही पिकापेक्षा अन्नाचा जास्त पुरवठा त्यांतील कार्बोहायड्रेटांमुळे होतो. तुलनेने शरीरपोषणासाठी कमी खर्चात जास्त कॅलरी (ऊर्जा) Millets मधून  मिळतात.

Types of Millets : 

• • Finger Millet : नाचणी
  • Pearl Millet  : बाजरी
  • Foxtail Millet : कांग
  • Little Millet : कुटकी
  • Barnyard Millet : सावा
  • Kodo Millet : कोदरी

या बाजरी मराठी जेवणात मोठ्या प्रमाणात वापरल्या जातात आणि त्यांचे अनेक आरोग्य फायदे आहेत.
ते भाकरी, उपमा, पोहे आणि बरेच काही बनवण्यासाठी वापरले जातात.

 

Uses of Millets in Marathi | मिलेट्सचे उपयोग : 

मिलेट्स हे अष्टपैलू अन्न आहे जे विविध प्रकारे वापरले जाऊ शकते. ते धान्य म्हणून शिजवले जाऊ शकतात, पीठ म्हणून वापरले जाऊ शकतात किंवा पॉपकॉर्नसारखे पॉप केले जाऊ शकतात.

धान्य म्हणून शिजवलेले :

मिलेट्स तांदूळ किंवा क्विनोआसारखे शिजवले जाऊ शकते आणि साइड डिश किंवा सॅलडमध्ये वापरले जाऊ शकते.

पीठ म्हणून वापरला जातो :

मिलेट्स पिठात पीठ करून ब्रेड, पास्ता आणि इतर भाजलेले पदार्थ बनवण्यासाठी वापरली जाऊ शकते.

पॉपकॉर्न :

मिलेट्स पॉपकॉर्न प्रमाणे पॉप केली जाऊ शकते आणि निरोगी स्नॅक म्हणून वापरली जाऊ शकते.

दलियामध्ये वापरतात :

मिलेट्स लापशी म्हणून शिजवून नाश्त्यात खाता येते.
सूप आणि स्टूमध्ये वापरला जातो: पोत आणि चव जोडण्यासाठी सूप आणि स्ट्यूमध्ये मिलेट्स जोडली जाऊ शकते.

 

 

पौष्टिक रचना ( (Nutritional composition of Millets in Marathi):

प्रथिने : . त्यात विविधतेनुसार सुमारे 6-12% प्रथिने असतात.

जीवनसत्त्वे : मिलेट्स हे थायामिन (बी१), रिबोफ्लेविन (बी२), नियासिन (बी३), पायरिडॉक्सिन (बी६), फॉलिक अॅ सिड (बी९) आणि व्हिटॅमिन ई यांसारख्या जीवनसत्त्वांचा चांगला स्रोत आहे. 

फायबर : मिलेट्समध्ये आहारातील फायबर भरपूर प्रमाणात असते, जे निरोगी पचन राखण्यासाठी आणि बद्धकोष्ठता टाळण्यासाठी महत्वाचे आहे.

खनिजे : मिलेट्स हे लोह, मॅग्नेशियम, फॉस्फरस, पोटॅशियम आणि जस्त यांसारख्या खनिजांचा समृद्ध स्रोत आहे.

अँटिऑक्सिडंट्स : मिलेट्समध्ये अँटिऑक्सिडंट्स जसे की फिनोलिक कंपाऊंड्स, फ्लेव्होनॉइड्स आणि कॅरोटीनॉइड्स भरपूर असतात.

आवश्यक फॅटी ऍसिडस् : मिलेट्समध्ये आवश्यक फॅटी ऍसिड असतात जसे की ओमेगा -3 आणि ओमेगा -6, जे मेंदूच्या कार्यासाठी आणि हृदयाच्या आरोग्यासाठी महत्वाचे आहेत.

 

Health Benefits of Millets | मिलेट्सचे काही आरोग्य फायदे :

हाडांचे आरोग्य सुधारते: मिलेट्स हे कॅल्शियम, मॅग्नेशियम आणि फॉस्फरसचे चांगले स्त्रोत आहेत, जे हाडांच्या आरोग्यासाठी महत्त्वपूर्ण खनिजे आहेत.

पौष्टिक फायदे: मिलेट्समध्ये जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि आहारातील फायबर यासारख्या पोषक तत्वांचा समावेश असतो. ते प्रथिने, लोह, मॅग्नेशियम आणि कॅल्शियमचे समृद्ध स्त्रोत आहेत आणि ते ग्लूटेन-मुक्त देखील आहेत.

कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करते: मिलेट्समध्ये विरघळणारे फायबर भरपूर असते, जे रक्तातील कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करण्यास मदत करते. यामुळे हृदयरोग आणि पक्षाघाताचा धोका कमी होण्यास मदत होऊ शकते.

दाहक-विरोधी गुणधर्म: मिलेट्समध्ये अँटिऑक्सिडंट्स आणि दाहक-विरोधी संयुगे असतात जे शरीरातील सूज कमी करण्यास मदत करतात. यामुळे कर्करोग, मधुमेह, हृदयविकार यांसारखे जुनाट आजार टाळता येऊ शकतात.

हृदयविकार धोका कमी:मिलेट्समध्ये फायबरचे प्रमाण जास्त असते, ज्यामुळे कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी होते आणि हृदयविकाराचा धोका कमी होतो.

सुधारित पचन:मिलेट्सफायबरचा एक चांगला स्रोत आहे, जे पचन सुधारण्यास आणि बद्धकोष्ठता टाळण्यास मदत करते. Millets मिलेट्समधील उच्च फायबर सामग्री निरोगी पचन वाढवते आणि बद्धकोष्ठता प्रतिबंधित करते. मिलेट्समध्ये प्रीबायोटिक्स देखील असतात, जे आतड्यात फायदेशीर बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रोत्साहन देतात आणि निरोगी आतडे मायक्रोबायोम राखण्यास मदत करतात.

वजन कमी करणे:मिलेट्समध्ये कॅलरीज कमी असतात आणि फायबरचे प्रमाण जास्त असते, ज्यामुळे ते वजन कमी करण्यासाठी एक आदर्श अन्न बनतात. मिलेट्समधील फायबर सामग्री तुम्हाला जास्त काळ पोट भरून ठेवण्यास मदत करते, जास्त खाणे आणि स्नॅकिंग टाळते.

Types of Millets | Millets चे प्रकार 

या  धान्यात ज्वारी, बाजरी, नाचणी, जव, कोदो, सामा, सोया लघुधान्यात कुटकी, कांगनी, व घीनासारखी धान्ये सामील आहेत. यांना भरड धान्य म्हणतात. कारण याच्या उत्पादनासाठी जास्त मशागत करावी लागत नाही. धान्य कमी पाणी व कमी सुपीक जमिनीतही उगवते.

1) Finger Millet : नाचणी | Ragi in Marathi | Ragi म्हणजे काय ?

रागी ला मराठी मध्ये नाचणी असे म्हणतात दिसायला गडद लाल रंग मात्र शरीराला पौष्टिक अशी रागी आहे, नाचणी  शरीराला थंड असल्याने उन्हाळ्यात ragi/नाचणी चे सेवन एकदम पौष्टिक असते.

ragi ला एलिसिन कोरकाना किंवा फिंगर मिळेट असे देखील म्हणतात, ragi किंवा नाचणी चे वार्षिक पीक असते हे पीक मुख्यतः आफ्रिका व आशिया खंडामध्ये लोकप्रिय आहे.

नाचणीमधील पोषक तत्वे :

• • व्हिटॅमिन ए
  • व्हिटॅमिन बी
  • नियासिन
  • कॅल्शियम
  • लोह
  • फॉस्फरस
  • पोटॅशियम
  • अँटीऑक्सिडंट्स

नाचणी एक नैसर्गिक कॅल्शियमचा उत्कृष्ट स्त्रोत आहे जो वाढणारी मुले आणि वृद्ध लोकांसाठी हाडे मजबूत करण्यास मदत करतो. नाचणीचा नियमित सेवन हाडांच्या आरोग्यासाठी चांगला आहे आणि ऑस्टिओपोरोसिस सारख्या आजारांना दूर ठेवतो आणि फ्रॅक्चरचा धोका देखील कमी करू शकतो.

हे आता स्थापित केले गेले आहे की फायटेट्स, पॉलीफेनोल्स आणि टॅनिन नाचणीच्या पदार्थांच्या अँटिऑक्सिडंट क्रियाकलापात योगदान देऊ शकतात.

उच्च पौष्टिक सामग्रीमुळे रागीचे पीठ विशेषतः भारताच्या दक्षिणेकडील भागात दुग्ध आहार म्हणून दिले जाते.

बाजरीच्या बोटाचे सेवन केल्याने शरीराला नैसर्गिकरित्या आराम मिळतो. चिंता, नैराश्य आणि निद्रानाश अशा परिस्थितीत हे फायदेशीर आहेत. हे मायग्रेनसाठी देखील उपयुक्त आहे.

रक्तदाब, यकृत विकार, दमा आणि हृदय अशक्तपणाच्या परिस्थितीसाठी हिरव्या नाचणीची शिफारस केली जाते. दुग्ध उत्पादनाची कमतरता नसल्यास स्तनपान करणार्‍या मातांनाही हिरव्या नाचणीची शिफारस केली जाते.

जर नियमितपणे सेवन केले तर बोटाचे बाजरी कुपोषण, विकृतीजन्य रोग आणि अकाली वृद्धत्व कायम ठेवण्यास मदत करते .

2) Foxtail millet in Marathi | Foxtail millet म्हणजे काय ?

फॉक्सटेल मिलेटला मराठीमध्ये बाजरी, कांग, कांगणी, किंवा राळा असे देखील म्हटले जाते.

फॉक्सटेल बाजरी हा एक प्रकारचा तृणधान्य आहे जो आशिया आणि आफ्रिकेच्या काही भागांमध्ये हजारो वर्षांपासून पिकवला जात आहे. हा अन्नाचा अत्यंत पौष्टिक स्त्रोत आहे आणि त्यात विविध जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि इतर फायदेशीर संयुगे असतात.

हे एक अत्यंत पौष्टिक धान्य आहे, ज्यामध्ये कॅल्शियम, लोह आणि बी-जीवनसत्त्वे यांसारखी महत्त्वाची जीवनसत्त्वे आणि खनिजे मोठ्या प्रमाणात असतात.

फॉक्सटेल बाजरी हा आहारातील फायबरचा चांगला स्रोत आहे, एक कप 11 ग्रॅम पर्यंत पुरवतो. हे लोह आणि मॅग्नेशियमचे उत्कृष्ट स्त्रोत देखील आहे, एक कप शिफारस केलेल्या दैनिक मूल्याच्या अनुक्रमे 20% आणि 17% प्रदान करतो.

Foxtail Millet ग्लूटेन-मुक्त आणि कॅलरीजमध्ये कमी आहे, ज्यामुळे ते निरोगी आहारात एक उत्कृष्ट जोड आहे.

फॉक्सटेल बाजरी नाश्त्यातील तृणधान्ये आणि लापशीपासून सॅलड्स आणि स्ट्राइ-फ्राईजपर्यंत विविध पदार्थ आणि पाककृतींमध्ये वापरली जाऊ शकते.

Foxtail Millet सुमारे 2 मिमी आकाराच्या लहान बिया असतात, एका पातळ, कुरकुरीत हुलमध्ये झाकलेले असतात, सहसा हलक्या पिवळसर-तपकिरी रंगाचे असतात.

भारतात, कोरड्या आणि अर्ध-शुष्क प्रदेशात Foxtail millet हे अजूनही एक महत्त्वाचे पीक आहे. दक्षिण भारतात, संगम काळापासून लोकांमध्ये हा मुख्य आहार आहे.

Foxtail Millet हा पौष्टिकतेचा एक उत्कृष्ट स्त्रोत आहे आणि कोणत्याही जेवणात एक उत्तम जोड असू शकतो.

 

Millets Meaning In Marathi | Little Millet In Marathi

 

Foxtail Millet चे  आरोग्य फायदे | Health Benefits of Foxtail Millet :

हाडे मजबूत करते

मधुमेह नियंत्रित करते

खराब कोलेस्ट्रॉल कमी करते

हृदयाचे आरोग्य सुधारते

पचन सुधारते

 

 

3) Little Millet in Marathi | Little Millet म्हणजे काय  ?

लिटल मिलेट चे मराठी नाव आहे हलवी, सवा किंवा वरी. मुख्यतः वरीचा भात हे एक प्रसिद्ध नाव आहे जे सर्वसामान्य लोक वापरता

लिटल मिलेट हा एक आरोग्यदायी पोषक तत्वांचा खजिना आहे. याचे अनेक फायदे आहेत व आपल्या सोयीनुसार या धान्याचा तुम्ही तुमच्या समतोल आहारात समाविष्ट करू शकत

वजन कमी करू इच्छिणाऱ्यांसाठी Little Millet हा एक उत्तम पर्याय आहे. भाताच्या बदल्यात तुम्ही ते खाऊ शकता. यात फायबरचे प्रमाण जास्त असते आणि पोटॅशियम, जस्त, लोह आणि कॅल्शियम यांसारख्या असंख्य खनिजांनी भरलेले असते. हे व्हिटॅमिन बी च्या आरोग्य फायद्यांनी देखील भरलेले आहे आणि तुमच्या शरीरासाठी अँटिऑक्सिडंट म्हणून काम करते.

Health Benefits of Little millet | लिटल मिलेट चे आरोग्य फायदे :

हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी विकारांची जोखीम कमी करते

शक्तिशाली अँटिऑक्सिडंट्सचा स्रोत

मधुमेहावर उपचार करण्यास मदत करते

वजन कमी करण्यास उपयोगी

प्रतिकारशक्ती वाढवते

कर्करोगाच्या पेशींशी लढा

दमा प्रतिबंधित करते

 

4) Kodo Millet in Marathi | Kodo Millet म्हणजे काय ?

कोडो बाजरीला कोदरी,  गाय गवत, तांदूळ गवत, खंदक बाजरी किंवा भारतीय गाय गवत म्हणून देखील ओळखले जाते. याला हिंदीमध्ये कोडो धना, तेलगूमध्ये अरिकालू, तमिळमध्ये वरागू, गुजरातीमध्ये कोड्रो, कन्नडमध्ये हरका, तसेच उर्दूमध्ये कोडोन असे म्हटले जाते.

कोडो बाजरी हे पोषक तत्वांचे भांडार आहे, तांदूळ आणि गव्हाचा उत्तम पर्याय आहे.

प्रत्येक 100 ग्रॅममध्ये तब्बल 11% प्रथिनांसह, कॅल्शियम, लोह, पॉलीफेनॉल आणि इतर विविध पोषक तत्वांच्या प्रभावी उपस्थितीशिवाय, 10 ग्रॅम फायबर, 66.6 ग्रॅम कार्बोहायड्रेट, 353kcal, 3.6 ग्रॅम चरबी यांचा समृद्ध स्रोत देखील आहे.

Health Benefits of Kodo Millet in Marathi | kodo Millet चे आरोग्य फायदे :

मधुमेह नियंत्रणात ठेवते

वजन कमी करण्यात मदत करते

जखमा बरे करते

 

5) Sorghum Millet in Marathi | Sorghum Millet म्हणजे काय ?

सोरघम ला मराठी भाषेमध्ये ज्वारी असे म्हणतात .ज्वारी ज्वारीत प्रोटीन, कॅल्शियम, आयर्न, व्हिटॅमिन बी-१ बी-२, बी-३ फायबर भरपूर प्रमाणात आढळले जाते. ज्वारीत असलेले फायबर हृदयासाठी उत्तम असते. शरीरातून घातक कोलेस्ट्रॉल एलटीएल कमी करते. यामुळे हाडे बळकट होतात. ज्वारी खाणे कॅन्सरची शक्यता कमी करते.. यात असलेले फायबर मधुमेहासाठी फायदेशीर असते. ज्वारीची भाकरी, उपमा, ज्वारीचा डोसा, ज्वारीचा पराठा खाण्यात जास्त प्रचलित आहे.

 

 

Note – आरोग्यविषयक पोस्टमध्ये दिलेली माहिती प्राथमिक स्वरूपाची आहे. या माहितीचा उपयोग करण्यापूर्वी वैद्यकीय सल्ला नक्की घ्या.

 

Millets म्हणजे काय ? विडिओ माध्यमातून :

Video Credit : Anuradha Tambolkar Youtube Channel 

 

 

खालील माहितीसाठी हीच पोस्ट पुन्हा वाचा .

मिलेट्स म्हणजे काय ? What is Millets in Marathi

millet meaning in marathi

millets meaning in marathi

little millet in marathi

मिलेट्सची संपूर्ण माहिती Millets in Marathi

 

आमच्या आणखी काही पोस्ट : 

Omnivores Meaning In Marathi। सर्वभक्षी म्हणजे काय ?

Spam Meaning In Marathi । स्पॅम म्हणजे काय ?

Crush Meaning In Marathi । क्रश म्‍हणजे काय ?

बीसीए म्हणजे काय ?। BCA Full Form In Marathi

Debug Meaning in Marathi । डीबग म्हणजे काय ?

Parenting Tips In Marathi । पालकत्वाच्या टिप्स मराठीत

 

---

 

 

मित्रांनो या माहिती  मध्ये तुमचे काही स्वतःचे विचार किंवा कल्पना असेल किंवा काही सुचवायचे असेल काही बदल हवा असेल किंवा काही चुकी असेल तर ते आम्हाला निदर्शनास आणून द्या. याकरता तुमची कॉमेंट महत्त्वाची आहे तुमचा अभिप्राय आम्हाला  नवनवीन विषय लेखनास प्रोत्साहन देतो.

धन्यवाद .