Parenting Tips In Marathi । पालकत्वाच्या टिप्स मराठीत
मित्रांनो आज भारतीय कुटुंबात बऱ्याचदा एक विरोधाभास दिसून येतो तो म्हणजे मुलांना शिस्त लावण्यावर जास्त कष्ट घेतले जात नाहीत. पण मुलींना मात्र उठता बसता शिस्त शिकवली जाते. चांगलं, नीट वागण्यास सांगितलं जातं. पण खरंच हे योग्य आहे का? एकीकडे आपण स्त्री पुरुष समानतेच्या बाता मारतो आणि दुसरीकडे आपल्याच घरात मुलांना आणि मुलींना वेगळी वागणूक देतो. यावर अनेक जण कारण देतात की मुली दुसऱ्यांच्या घरी जाणार असतात त्यामुळे त्यांना शिस्त लावणे गरजेचे आजे. पण या लोकांच्या हे लक्षात येत नाही की आपल्या मुलाला जर योग्य शिस्त लावली नाही तर उद्या त्याची जोडीदार म्हणून जी स्त्री नांदेल तिला किती त्रास होईल.
एवढचं काय लहानाचा मोठा होईपर्यंत सुद्धा ते मुल किती बेफिकीर होईल, म्हणून प्रत्येक पालकाने मुलींप्रमाणे आपल्या मुलांना देखील शिस्त लावली पाहिजे आणि एक चांगला माणूस म्हणून जगण्याची शिकवण दिली पाहिजे. आजच्या या विशेष लेखातून आम्ही तुम्हाला अशा काही गोष्टी सांगणार आहोत ज्या तुम्ही तुमच्या मुलाला शिकवल्यात तर तुमचे कुटुंब नेहमी सुखी राहील.
पालकत्वाचा पूर्ण अर्थ काय आहे ? । What is the full meaning of parenting?
१ ) मुलाचे आपल्या पालकांनी चांगले संगोपन करणे म्हणजे पालकत्व होते .
२ ) पालक बनण्याची कृती किंवा प्रक्रिया म्हणजे पालकत्व
३ ) पालकांच्या पद्धतीने एखाद्याची काळजी घेणे म्हणजे पालकत्व
पालकत्वाची चांगली संकल्पना काय आहे ?
पालकत्व जगभरातील पालकत्व पद्धती तीन प्रमुख उद्दिष्टे सामायिक करतात: मुलांचे आरोग्य आणि सुरक्षितता सुनिश्चित करणे, मुलांना उत्पादक प्रौढ म्हणून जीवनासाठी तयार करणे आणि सांस्कृतिक मूल्ये प्रसारित करणे. निरोगी विकासासाठी उच्च-गुणवत्तेचे पालक-मुलाचे नाते महत्त्वाचे आहे.
आपल्या आजच्या वेळेत आमचे बालपाल एक चुकीचे क्षेत्र आहे. बालवृद्धी आपल्या आजच्या समाजातील एक महत्त्वाचे प्रश्न आहे. येथे आपल्याला काही पालकत्व सुचवण्यासाठी माझ्या मार्गदर्शनाची आवड आहे:
१. प्रेमळ आणि सुखद वातावरण सादर करा: आपल्या मुलाला प्रेम द्या आणि एक प्रेमळ आणि सुखद वातावरण सादर करा. त्यांच्या साथी, कूटबद्धतेच्या अनुभवांचा आणि मनोरंजनाच्या कार्यक्रमांचा अनुभव सुचवा.
२. महत्त्वाचे विचार करा: आपल्या मुलाला महत्त्वाचे विचार करण्यास शिकवा. त्यांना त्यांच्या स्वतःच्या मते, भावना आणि इच्छा व्यक्त करण्याची क्षमता द्या.
३. सज्ज आणि स्थिर आवाजात वागा: जर आपल्या मुलाला आपल्यांच्या अभिप्रेत आहे, तर सज्ज आणि स्थिर आवाजात त्यांच्याबरोबर वागा. खूप जणांना अशा आवाजात वागणे प्रिय आवडत नाही, त्यामुळे आपल्या वयोमर्यादा पर्यंत आपल्या आवाजाची गुणवत्ता देखील महत्त्वाची आहे.
४. परस्परांचा सत्कार करा: आपल्या मुलाला परस्परांचा सत्कार करण्याची शिकवा. तुमच्या सामरिक आणि सामाजिक प्रवासांमध्ये परस्परांच्या अनुभवांचा समावेश असावा.
५. प्रश्नांचा मोजा करा: आपल्या मुलाला अनुसंधान करण्यासाठी आणि त्याच्या आकलनाची शक्यता प्रश्नांचा मोजा करा. आपल्या मुलाला त्याच्या स्वतंत्र विचारांची सामर्थ्य वाढवण्यासाठी हे महत्त्वाचे आहे.
६. तंत्रज्ञान वाढवा: आपल्या मुलाला तंत्रज्ञानाची माहिती देण्याची कोशिश करा. विज्ञान, गणित, कला, साहित्य इत्यादीतील सर्व विषयांची अभ्यास करण्याची प्रोत्साहन द्या.
७. सुखाची गरज घ्या: आपल्या मुलाला सुख, खुशी आणि सामरिकता जगण्याची साध्यता द्या. त्यांना प्रत्येक दिवसाच्या आणि वैयक्तिक आयुष्याच्या गोष्टींचा आनंद घेण्यासाठी साधने प्रदान करा.
आपण अनुभवलेले पालकत्व सुचवण्याचे हे फक्त काही उदाहरण आहेत. पालकत्व एक विविध आणि निरंतर अनुभव आहे, त्याच्या अंतर्गत आपल्या स्वतंत्र मते आणि तंत्रज्ञान प्रक्रिया प्रदान करा. त्यामुळे, आपल्या मुलाला स्वतंत्रतेचा आणि आपल्याच्या अनुभवांचा महत्त्व समजावा.
स्वयंपाक घरातील काम
स्वयंपाक घरात राबायचं ते फक्त मुलींनी अशी एक चुकीची प्रथा आपल्याकडे सुरु आहे. आता हळूहळू सुशिक्षित समाज होत चालल्याने ही प्रथा बदलत चालली आहे. पण एकंदर ही प्रथा मोडून काढायची असेल तर प्रत्येक पालकाने आपल्या मुलीप्रमाणे मुलांना देखील स्वयंपाक घरातील काम शिकवले पाहिजे. जर अन्न दोघे खातात तर ते काम दोघांनी विभागून केलं तर त्यात चूक ती काय? त्यामुळे जेवण बनवायला जरी मुलाला शिकवलं नाहीत तरी त्याच्यावर हे स्वयंपाक घरातील कामात मदत करण्याचे संस्कार करा.
बेसिक गोष्टी शिकवा
जर तुम्हाला वाटते की तुमच्या मुलाने आत्मनिर्भर व्हावे तर त्याला काही बेसिक गोष्टी शिकवायला हव्यात. यात त्याने स्वत:ची कामे स्वत: केली पाहिजे ही गोष्ट त्याच्या मनावर बिंबवा. असे केल्याने मुलं बेफिकीर होणार नाही. स्वत:च्या सामानाची स्वत: काळजी घेणे. काही हवे असल्यास स्वत: उठून घेणे. मोठा झाला की त्याला निदान चाय बनवायला शिकवणे. यांसारख्या गोष्टी मुलाला शिकवल्यास तो एकटा राहू लागल्यासही स्वत:ची काळजी स्वत: घेऊ शकतो.
हिंसा न करण्याची शिकवण
मुलं थोडी रागीटच असतात. त्यांच्यात जन्मजात तो रांगडेपणा आणि रगेलपणा असतो. पण ही वृत्ती पालकांनी काही गोष्टी त्याला शिकवून कमी केली पाहिजे. यासाठी सगळ्यात प्रथम मुलाचे हट्ट पुरवणे वेळीच बंद करावे. जितका तो शांत आणि संयमी असेल तितके शांतपणे तो आपले जीवन जगू शकेल, शांत डोक्याने आपले निर्णय घेऊ शकेल. याचा फायदा पुढे त्याला आपल्या वैवाहिक जीवनात सुद्धा होईल आणि तो आपल्या जोडीदारा सोबत सुखाने संसार करू शकेल. त्यामुळे आवर्जून त्यांना आपल्या रागावर नियंत्रण मिळवायला शिकवा.
स्त्रियांचा आदर
या काळातील ही अतिशय मौल्यवान आणि महत्त्वाची शिकवण आहे जी प्रत्येक आई वडिलांनी आपल्या मुलांना द्यायला हवी. ही शिकवण आईने मुलाला दिल्यास उत्तम, कारण ती स्वत: एक स्त्री असल्याने अतिशय उत्तमपणे त्याला समजावू शकते. स्त्रियांचा आदर कसा करावा हे शिकवू शकते. यामुळे तुमचा मुलगा एक चांगला माणूस म्हणून मोठा होईल आणि त्याचा तुम्हालाच अभिमान वाटेल. जर प्रत्येक पालकाने आपल्या मुला स्त्रियांचा आदर करायला शिकवला तर स्त्रियांवरील अत्याचार सुद्धा आपसूकच कमी होतील.
अनेकदा पालक आपल्या मुलाला बोलतात की, “काय मुलींसारखा रडतो?” हा टोमणा आपल्या मुलाला मारणे म्हणजे आपण स्वत:हून त्याला वाईट प्रवृत्तीकडे ढकलण्यासारखे आहे. अशामुळे त्या मुलाच्या मनातील पुरुषी भावना वाढवून तो स्त्रियांना तुच्छ लेखू शकतो. याशिवाय आपण कोणाच्याही भावनांना नियंत्रित करू शकत नाही, तसे करणे हे चुकीचे आहेत. मुलांना रडायला, संवेदनशील राहायला सांगा, वेळीच त्यांना आपलं मन हलकं करण्याची शिकवण द्या. यामुळे तुमच्या मुलाचं मन संवेदनशील आणि भावनिक होईल. एक चांगला व्यक्ती होण्यासाठी असे मन असणे गरजेचे आहे.
१ . नकारात्मक गोष्टींमधून बाहेर येण्यासाठी मुलांना भावनिकदृष्ट्या मजबूत बनवा : आपण योग्य मार्गाने या रिजेक्शन किंवा नाकारात्मकतेवर मात कशी करू शकतो, हे पालकांनी मुलांना समजावून सांगायला हवे. मुलांना भावनिकदृष्ट्या मजबूत बनवण्यासाठी पालकांनीच त्यांना मदत करायला हवी. मुलांना त्यांच्या भावना तुमच्यासमोर मनमोकळेपणे व्यक्त करू द्या, त्यांच्या समस्या सोडवण्यात मदत करा अशा प्रकारे मुलांना भावनिकदृष्ट्या मजबूत बनवा.
२. स्वाभिमानी राहायला शिकवा : पालकांनी मुलांमधील सकारात्मक आत्मसन्मान वाढवावा आणि मुलांना विकसित होण्यास मदत करावी. मुलांना त्यांच्या स्वतःच्या क्षमतेवर विश्वास ठेवण्यासाठी प्रोत्साहित करा. मुलांना स्वारस्य असलेल्या गोष्टींचा पाठपुरावा करण्यास प्रोत्साहित करा, त्यांना ध्येय निश्चित करण्यात मदत करा आणि त्यांचे यश साजरे करा. त्यांना मानसिकदृष्ट्या मजबूत बनवा, जेणेकरून ते गुंतागुंतांना सामोरे जाण्यास शिकतील आणि लवकर बरे होतील. तसेच, त्यांनी त्यांची टीका किंवा नकार मनावर घेऊ नये आणि सकारात्मक राहावे अशी शिकवण द्यावी.
३. स्वतःच्या मर्यादा निश्चित करण्यास शिकवा : आपल्या मुलांना वैयक्तिक सीमांबद्दल समजावून सांगा आणि इतरांच्या सीमांचा आदर करणे शिकवा. ते स्वतःच्या मर्यादा कशा ठरवू शकतात हे देखील त्यांना सांगा. स्वतःच्या मर्यादा निश्चित करणे खूप महत्वाचे आहे, यामुळे मुलांना नातेसंबंधातील मर्यादा ओळखण्यास मदत होईल.
४. मुलांचे विचार मांडण्यास प्रोत्साहन द्या : घरात असे वातावरण तयार करा, ज्यामध्ये मुल आपले विचार, समस्या आणि अनुभव तुमच्याशी कोणतीही भीती आणि संकोच न करता शेअर करेल. तसेच, मुलांना मैत्री, कौटुंबिक आणि रोमँटिक संबंधांबद्दल मोकळेपणाने बोलण्यास प्रोत्साहित करा. त्यांना ठामपणे बोलायला आणि इतरांचे ऐकायला शिकवा.
५. स्वतः निरोगी नातेसंबंधाचे उदाहरण व्हा : प्रत्येक मुलावर त्याच्या पालकांचा प्रभाव असतो. आपण स्वतः जसे वागता, मुलही तेच शिकेल. म्हणूनच नातेसंबंधांचे आणि स्वतःच्या वागणुकीचे महत्त्व अशा प्रकारे ठेवा की ते मुलासाठी एक उदाहरण होईल. तुमचा जोडीदार, कुटुंब आणि मित्र यांच्याशी निरोगी नातेसंबंधाचे उदाहरण व्हा. संघर्ष व्यवस्थित मार्गाने कसा सोडवला जाऊ शकतो ते त्यांना दाखवा. सहानुभूती आणि समजूतदारपणा कसा जोपासला जाऊ शकतो हे त्यांना दाखवा.
६. मनाने खंबीर व्हायला शिकवा : मुलांना सांगा की अपयश आणि नकार हा जीवनाचा भाग आहे. कधी तुम्हाला सर्व बाजूंनी यश आणि टाळ्या मिळतील तर कधी निराशेला सामोरे जावे लागेल. त्यांना अपयशातूनही शिकण्यासाठी प्रोत्साहित करा. शांतता आणि समजूतदारपणाने संघर्ष सोडवायला शिकवा.
पालकत्वाच्या टिप्स मराठीत । Parenting Tips In Marathi
खेळण्याच्या दिवसानुसार संयम ठेवा: तुमच्या मुलांना अस्तित्वाच्या आवडत्या खेळांना खेळता येण्याच्या संघटनेचे सुरूवात करा. तुमच्या मुलांना तयार होण्यासाठी कितीही वेळ घेऊ नये. प्रत्येक खेळाच्या दिवसानुसार वेळ ठेवण्याचा प्रयत्न करा. ह्या वेळेत तुमच्या मुलांना उपहार देण्याचा निर्णय घेऊ नये.
शिक्षणाच्या प्रकारांनुसार वापरा: बालगोष्टी, गाणी, कथा वाचणे, खेळ, आणि इतर क्रिया-कलाकृतींचे वापर करून तुमच्या मुलांना तयार करा. त्यांना नवीन विचारांची प्रोत्साहनं द्या आणि त्यांच्या आवडत्या विषयांवर सापडण्यासाठी त्यांना प्रेरित करा.
प्रश्न पुरवा आणि उत्तर द्या: तुमच्या मुलांना त्यांच्या अभिप्रेत किंवा ज्ञानेच्या विषयांवर प्रश्न पुरवा. त्यांना ज्ञान वाढवण्यासाठी त्यांना अभ्यास करून त्यांचे स्वतंत्रपणे समजले जाईल.
उत्सवांच्या सणांवर तयारी करा: मुलांना उत्सवांच्या सणांची माहिती द्या आणि त्यांना उत्सवांच्या सणांसाठी वातावरणाची तयारी करा. त्यांना सणांच्या रंगोळी करण्याची वाटप करा, नक्कीच त्यांना उत्सवांच्या सणांच्या महत्त्वाच्या गोष्टींबद्दल सांगा.
तुमच्या मुलांना प्रेम द्या आणि त्यांच्या विचारांचे महत्त्व समजू द्या. तुमच्या मुलांना त्यांच्या संबंधातील आपल्या प्रेम आणि समर्पणाची भावना अनुभववा. तुमच्या मुलांना समजून द्या की तुमचं समर्थन आणि स्नेह त्यांना सर्वदा उपलब्ध आहे.
आपल्या मुलांना अनुभवांचा महत्त्व द्या: तुमच्या मुलांना नवीन गोष्टींचं अनुभव देण्याचा प्रयत्न करा. तुमच्या मुलांनी नव्या गोष्टींमुळे काही नव्या कलेचा आणि अनुभवाचा आवड वाढवू शकतो.
मनातील आनंद आणि संतुष्टी अनुभवा: तुमच्या मुलांना सुखी आणि संतुष्ट बनवण्यासाठी त्यांना आपल्या मनातील आनंदाच्या प्रतिसादाने जोडा. उन्हाळी,गोष्टी वाचणे, अभियांत्रिकी, संगणकांचे खेळ आणि अन्य आनंदप्रद गतिविधींचा संयोजन करा.
या सर्व सूचनांचा वापरून तुमच्या मुलांचे संपूर्ण विकास होईल. यापूर्वी तुमच्या मुलांना वाढवण्याच्या कामांमध्ये सुरुवात करतांना तुमची मदत होईल आणि तुम्ही तुमच्या कुटुंबासह संपूर्ण आनंदाची जगण्यास मदत करणारी असेल.
Parenting Tips In Marathi video । पालकत्वाच्या टिप्स मराठीत विडियो माध्यमातून
Video credit : Sanjyot Vaidya Youtube channel
आमचे इतर काही पोस्ट :
Debug Meaning in Marathi । डीबग म्हणजे काय ?
बीसीए म्हणजे काय ?। BCA Full Form In Marathi
करंट डेसिग्नेशन म्हणजे काय ?। Current Designation Meaning in Marathi
Mother Maiden Name Meaning In Marathi। आईचे आधिचे नाव
क्रश म्हणजे काय । Crush Meaning Marathi। Crush अर्थ काय ?
मित्रांनो या माहिती मध्ये तुमचे काही स्वतःचे विचार किंवा कल्पना असेल किंवा काही सुचवायचे असेल काही बदल हवा असेल किंवा काही चुकी असेल तर ते आम्हाला निदर्शनास आणून द्या. याकरता तुमची कॉमेंट महत्त्वाची आहे तुमचा अभिप्राय आम्हाला नवनवीन विषय लेखनास प्रोत्साहन देतो.
धन्यवाद.